به گزارش گردشگرآنلاین، سید امین قاسمی اظهار کرد: مرمت گنبد مسجد جامع بروجرد، بام، بندکشی، نصب آجرهای جدید و کاشی‌کاری از جمله اقداماتی مرمتی در این مسجد است.
وی تصریح کرد: مسجد جامع بروجرد از جمله مساجد کشور با معماری منحصربه‌فرد است که معماری آن ترکیبی است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان خاطرنشان کرد: معماری تاریخی و اسلامی این بنا شامل مجموعه‌ای از مسجد، آب انبار، غریب‌خانه، شبستان، ایوان و حیاط مرکزی و … است که سالانه بازدیدکنندگان زیادی را به‌سوی خود جذب می‌کند.
سجد جامع بروجرد که با نام مسجد جمعه (با گویش بروجردی مچد جمه maččed jomma ) نیز شناخته می‌شود، مسجدی تاریخی و از بناهای معماری سرشناس در شهر بروجرد است. مسجد جامع بروجرد یکی از نخستین مسجدهای ساخته شده در ایران است که در قرن دوم تا سوم هجری در شهر بروجرد بنا نهاده شده‌است. این مسجد در یکی از محله‌های تاریخی شهر نام دو دانگه واقع شده و به لحاظ معماری و قدمت، از بناهای منحصر به فرد استان لرستان و شهر بروجرد است.
مسجد جامع بروجرد در اصل بر روی یک آتشکده بنا نهاده شده‌است. مسلمانان در بسیاری از شهرهای ایران ناگزیر از ساختمان‌های پابرجا (یا نیمه ویرانی که بازسازی شده) برای نماز و نیایش پروردگار یکتا بهره گرفتند. مسجد جامع بروجرد آتشگاهی نیمه ویران بوده که به مسجد تبدیل شده‌است بین سال‌های ۱۵۰ تا ۲۲۶ قمری و در زمان حکومت ابودلف بر غرب ایران، بنای مسجد جامع بروجرد با حضور وزیر وی با نام حمویه یا حموله بن علی بروجردی آغاز شد. شبستان شمالی مسجد نیز اندکی دیرتر و در قرن چهارم ساخته شد. با توجه به تاریخ طولانی (دوازده قرن) این مسجد، آسیب‌های متعددی بر آن وارد شده و بارها مورد بازسازی قرار گرفته‌است. شواهد و کتیبه‌های گوناگون، از بازسازی مسجد جامع در دوره‌های سلجوقی، صفوی و قاجار خبر می‌دهند. محوطه‌سازی مسجد در قرون چهار و پنج هجری و نیز الحاقات و تعمیرات آن بر طبق کتیبه‌های موجود، در سال‌های ۱۰۲۲، ۱۰۶۹، ۱۰۹۲ و ۱۲۰۹ قمری صورت گرفته‌است.
متن فرمانی از شاه عباس دوم صفوی بر بالای ورودی غربی مورخ به ۱۰۲۲ هجری است. ماده تاریخ کتیبه‌ای منظوم بر منبر گنبدخانه سال ۱۰۶۹ را نشان می‌دهد. بر یکی از درهای مسجد که اکنون در محل اتصال شبستان غربی به گنبدخانه قرار دارد، تاریخ ۱۰۹۲ قمری دیده می‌شود. دو لوح سنگی در طرفین ایوان مسجد به تاریخ ۱۲۰۹ قمری است.
حموله بن علی بروجردی، حکمران شهر بروجرد و وزیر بنی دُلَف، به عنوان بانی اولیه مسجد معرفی شده‌است. در دوره‌های بعد، تقی خان رازانی بروجردی و حاج سلیمان کاشی بخش‌های دیگر مسجد را بنا نهاده‌اند. یکی از دیدنی‌های اصلی این مسجد منبر چوبی نه پله و حکاکی روی آن است که تاریخ ۱۰۶۸ هجری قمری را نشان می‌دهد. واقف و سازنده منبر درویش یار محمد نجار و سازنده در ورودی سلطان محمد بوده‌است. در کتیبه‌ای به خط کوفی، که در کاوش‌های اخیر بدست آمده، ابوالعز محمد بن طاهر بن سعید بانی گنبد معرفی شده‌است. بر محراب گچ بری شده، نام محمد صادق و بنّا رستم خوانده می‌شود. خطاط کتیبه ایوان محمد معین بن عبد الصمد بروجردی بوده‌است.
حسین حزین بروجردی در تذکره حزین آورده که این مسجد در جای آتشکده ویران شهر بروجرد احداث شده است؛ و محمد جواد مقدس جعفری، مؤلف جغرافیای شهرستان بروجرد آن را بنایی دانسته که در قرن سوم هجری قمری به دستور و نظارت قاسم بن عجلی، معروف به «ابودُلَف»، از حکمرانان مأمون و معتصم عباسی، بنا شده‌است. بر اساس منابع بررسی شده و کاوش‌های صورت گرفته، قدیمی‌ترین بخش مسجد گنبد اصلی است که با الحاقات دوره‌های بعد محصور شده‌است. سفالینه‌های یافت شده نشانهٔ استمرار فعالیت‌های ساختمانی در بنا و تعمیر و بازسازی آن از قرن سوم تا قرن یازدهم هجری قمری است؛ ولی دوران رونق مسجد را می‌توان مقارت با دوره سلجوقیان دانست. لایه‌های شناسایی شده در عمق ۲۳۰سانتی‌متری کف فعلی گنبدخانه نشانه وجود بنایی از قرون اولیه هجری قمری در آن جاست. پس از این دوره، با احداث ستون‌های آجری و طاق‌ها و تویزه‌های خشتی، کف گنبدخانه را تا سطح فعلی آن بالا آورده‌اند. با توجه به هم سطح بودن کف فعلی گنبدخانه با شبستان‌های طرفین آن، می‌توان احداث این دو شبستان را با بالا آوردن کف گنبدخانه هم‌زمان دانست. کشف چهار سکه نقره با تاریخ‌های ۸۵۱ و ۸۵۳ هجری در شبستان غربی این احتمال را که شبستان‌های مذکور در نیمه دوم قرن نهم هجری قمری ساخته شده باشد تقویت می‌کند. بعدها فضای خالی زیر گنبدخانه را پر و طاق‌های خشتی این فضا را خراب کرده‌اند که با توجه به کشف سکه‌ای با تاریخ ۱۱۲۴ در این محل، می‌توان این اقدامات را به اوایل قرن دوازدهم هجری قمری نسبت داد. در سال ۱۲۰۹ قمری، تقی خان رازانی، حاکم بروجرد در دوره فتحعلی شاه قاجار، ایوان و مناره‌های طرفین آن را احداث و به گنبدخانه ملحق کرد.
منبع: ایسنا
