به گزارش گردشگرآنلاین، در این میان توسعه عنان گسیخته گردشگری در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ که بدون توجه به اصول پایداری و احترام به محیط اعم از طبیعی و انسانی انجام گرفته بود، منجر شد تا به تدریج، سیاستگذاران گردشگری در سطوح محلی، ملی و بین‌المللی در پی یافتن راهکارهایی برای کاستن از اثرات منفی گردشگری بیفتند و همین امر موجب شد تا سازمان جهانی گردشگری، به عنوان بزرگ‌ترین نهاد بین‌المللی گردشگری در دنیا کدهای اخلاق گردشگری را در دستور کار خود قرار دهد.
در سال ۱۹۹۹ با هدف ارتقاء مسئولیت‌پذیری و پایداری در گردشگری، کمیته کد اخلاق گردشگری در سازمان جهانی گردشگری آغاز به کار کرد و به عنوان یکی از کمیته‌های فعال این سازمان، ادبیات اخلاقی را بیش از پیش در گردشگری دنیا ترویج کرد و در حال حاضر مدیریت گردشگری، بدون در نظر گرفتن چارچوب‌ها و موازین اخلاقی، امکان فعالیت کارآمد و اثربخش را در این حوزه نخواهد داشت.
ایران نیز یکی از اعضای کمیته کد اخلاق گردشگری در دنیا محسوب می‌شود، لذا آشنایی با این اصول اخلاقی و در نظر گرفتن آن‌ها در فعالیت‌های مدیریتی یکی از ضرورت‌ها است که پرداختن به آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
یکی از دغدغه‌های مهم تا قبل از سال‌های ۱۹۹۹ نبود اصول اخلاقی جهانی بود. البته تا قبل از آن کدهای اخلاقی بسیاری در مقوله گردشگری توسط سازمان‌های مختلف دولتی، خصوصی و ان‌جی‌او ها (NGO) تدوین شده بود و در واقع هر کشور با توجه به تفاوت‌های فرهنگی، اجتماعی و محیطی و به فراخور نیاز، اقدام به تنظیم اصول و ضوابط اخلاقی خاص خود کرده بود؛ اما در ابتدا این کدها بیشتر مربوط به کشور و منطقه خاص می‌شد و جهانی نبود.
برای مثال در سال ۱۹۹۸ انجمن صنعت گردشگری کانادا (TIAC) اصولی از جمله؛ از طبیعت متنوع و میراث فرهنگی ما لذت ببرید و ما را در حفظ و نگهداری آن یاری کنید، با استفاده معقول از منابع آب و انرژی، ما را همراهی کنید، از دوستی و مهربانی مردم و خوش‌آمدگویی جامعه‌مان، تجربه اندوزید و از طریق احترام و عمل به سنت‌ها، آداب و رسوم و قوانین محلی ما را در حفظ این ارزش‌ها یاری رسانید، آن محصولات و خدمات گردشگری را انتخاب کنید که حساسیت و اهمیت اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی را آشکار می‌کند و از فعالیتهایی که حیات وحش را تهدید می‌کند و یا به محیط طبیعی آسیب میرساند جداً بپرهیزید را برای صنعت گردشگری و گردشگر وضع کرده است.
این روند باعث شد تا سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) درسال ۱۹۹۹ اقدام به تعیین کدهای اخلاقی جهانی کرده و آن‌ها را به عنوان کدهای جهانی اخلاق برای گردشگری معرفی کند.
باید گفت که کد جهانی اخلاق در گردشگری (GCET) مجموعه‌ای از آداب و شیوه‌های مهم فراگیری است که با هدف هدایت سرمایه‌گذاران و متولیان در توسعه گردشگری شامل حکومت‌های مرکزی و داخلی، اجتماعات داخلی، صنعت گردشگری و متخصصان آن و همچنین بازدیدکنندگان اعم از گردشگران خارجی و داخلی که در راستای توسعه و گسترش گردشگری با شیوه‌ای پایدار و معتبر فعالیت می‌کنند، تدوین شده است. این موارد همچنین در ارتباط با مصالح جهانی مانند تجارت مشروع، تأمین امنیت و آسایش، توسعه اجتماعی و مسائل بشر دوستانه‌ای که به روش‌های مختلف بر کشورهای گردشگرپذیر و گردشگرفرست تأثیر می‌گذارد، تدوین شده‌اند.
کدهای جهانی اخلاق گردشگری ۵ هدف عمده را دنبال می‌کنند که از آن‌ها می‌توان به عمل کردن به عنوان تسهیل‌گر ارتباط میان دولت و سایر بخش‌های بدنه گردشگری، ایجاد آگاهی در دولت و صنعت گردشگری به منظور مدیریت همه جانبه اثرات زیست محیطی، افزایش آگاهی میان گردشگران در خصوص رفتار مناسب آن‌ها، ایجاد آگاهی در میان میزبانان در خصوص نیاز به حفاظت از منابع محیطی و تشویق همکاری میان بخش‌های دولتی، جامعه میزبان، صنعت و تشکل‌های غیر دولتی اشاره کرد.
در ادامه همچنین فراخوان رسمی برای تصویب نظام‌نامه‌ای اخلاقی در قطعنامه نشست سازمان جهانی گردشگری در استانبول مورد تصویب قرار گرفت و پس از گذشت ۲ سال کمیته ویژه‌ای برای نظام‌نامه جهانی اخلاق تشکیل شد و سند پیش‌نویسی توسط دبیر کل با مشاورت کارشناسان حقوقی و شورای تجاری سازمان تهیه شد.
در همین راستا نشست توسعه پایدار کمیسیون ملل متحد در سال ۱۹۹۹ در نیویورک مفهوم کدها را مورد تأیید قرار داد و در آن از سازمان جهانی گردشگری خواست تا اطلاعات بیشتری از تشکل‌های غیردولتی، سازمان‌های کارگری و بخش خصوصی به دست آورد. در همین راستا نظرات مکتوب بالغ بر ۷۰ کشور عضو UNWTO به این سازمان ارسال شد و از دل آن موارد ۱۰ گانه کد جهانی اخلاق گردشگری فعلی استخراج شد و در نشست مجمع عمومی سازمان جهای گردشگری در سانتیاگوی شیلی در اکتبر ۱۹۹۹، به اتفاق آراء به تصویب رسید.
شورای اجتماعی و اقتصادی ملل متحد (ECSOC) نیز به منظور آشنا کردن بیشتر دنیا با این کدها و تشویق سازمان جهانی گردشگری در خصوص عملکردی اثربخش‌تر در خصوص کدها، آن را به صورت پیش‌نویسی قطعنامه‌ای در مجمع عمومی سازمان ملل متحد مطرح و به ثبت رساند.
در نهایت کدهای جهانی اخلاق گردشگری در ۱۰ ماده به تصویب رسیده است که ۹ ماده از آن حکایت از «قوانین بازی» برای مقصدها، دولت‌ها، متصدیان تور، برنامه‌ریزان، کارگزاران مسافرتی، کارکنان و مسافران دارد و ماده دهم به نکات اجرایی مورد توجه در آن تاکید می‌کند.
به گزارش گردشگر انلاین، این ۱۰ ماده مواردی چون شناخت متقابل و احترام بین مردم و جوامع، گردشگری به عنوان وسیله‌ای برای شکوفایی انفرادی و اجتماعی، گردشگری به عنوان یکی از عوامل توسعه پایدار، جایگاه میراث فرهنگی در گردشگری و نکات مورد توجه در بهبود آن، گردشگری به عنوان یک فعالیت سودمند برای کشورهای میزبان و جوامع محلی، تعهدات گروه‌های ذی‌نفع در توسعه گردشگری، حقوق گردشگران، آزادی گردشگران در جابجایی، حقوق کارکنان و کارآفرینان در صنعت گردشگری و اجرای اصول قوانین اخلاقی جهانی برای گردشگری را شامل می‌شود.
کدهای جهانی اخلاق گردشگری به دنبال این است تا اصول نهادینه‌ای را که هم در جوامع میزبان و هم در بین مهمانان می‌تواند منجر به ایجاد رفتارهای بهینه شود معرفی کنند. همچنین بر اساس کدهای ۱۰ گانه گردشگری، اصول ۸ گانه مسافر و گردشگر مسئول نیز طی قطعنامه‌ای در مجمع عمومی‌سازمان جهانی گردشگری در سال ۲۰۰۵ به تصویب رسید.
در این بیانیه، گردشگری به عنوان ابزاری برای تکامل فردی و اجتماعی معرفی شده و گفته شده است که گردشگری عاملی غیر قابل جایگزین در زمینه خودآموزی، ارتباطات ۲ جانبه و درک اختلافات موجود میان افراد به شمار می‌آید.
در ایجاد یک تجربه مطلوب سفر هر فردی اعم از میزبان یا میهمان، نقشی را بر عهده دارد که در این میان نقش میهمان (گردشگر) در ایجاد این تجربه و کمک به توسعه گردشگری مسئولانه به این صورت است که گردشگر باید چشمان خود را به روی فرهنگ و سنت‌های دیگر بگشاید، به حقوق بشر و منابع فرهنگی احترام گذاشته و به حفاظت از محیط زیست کمک کند.
گردشگران همچنین باید بدانند که سفر آن‌ها می‌تواند موجب توسعه اجتماعی و مشارکت در اقتصاد محلی شود به این صورت که آن‌ها با خرید صنایع‌دستی و کالاهای محلی به اقتصاد محلی کمک خواهند کرد. آن‌ها برای سفر باید با قوانین و مقررات مقصد مورد نظر آشنا شوندو در خصوص مقصدشان تا حد ممکن اطلاعات بدست بیاورند.
دلیل تدوین کدهای اخلاقی در گردشگری چه بود؟
منبع: ایسنا
