به گزارش گردشگرآنلاین، بازار زنجان مشتمل بر راسته‌بازارها، کاروانسراها و مراکز جانبی مانند حمام و مسجد است. راسته‌بازارها عمدتاً به مشاغل خاص اختصاص دارند و با همان نام شناخته می‌شوند، مانند بازار مسگرها، مرکب سازها، بازار فرش‌ها، بازار زرگرها، بازار چلنگرها و غیره. بازار زنجان پر است از پیشه‌ها و مشاغل کوچک و بزرگی که برخی از آن‌ها زمانی برای خود برو و بیایی داشتند و بسیار پررونق محسوب می‌شدند اما این روزها به ندرت می‌توان افرادی را پیدا کرد که در این مشاغل مشغول به کار باشند.
با وجود تغییرات شدید در سبک زندگی مردم، هنوز ردپای بسیاری از مشاغل سنتی در بازار زنجان دیده می‌شود و عده‌ای به تولید محصولات سنتی مانند رفوگری، رنگرزی، گیوه و جوراب، نخ و ریسمان، ظروف مسی و پارچه‌های سنتی و غیره مشغول هستند.
عادت کسبه قدیمی در شهر زنجان این است که آفتاب نزده شال و کلاه می‌کنند و برای بالا زدن کرکره مغازه و طلب روزی حلال راهی سراهای بازار زنجان می‌شوند. یکی از پیشه‌های قدیمی در زنجان رفوگری است.
رفوگری به مرمت فرش و روش‌هایی گفته می‌شود که معایب یا خرابی‌های فرش را اصلاح می‌کند. رفوگری هنری است که بعداز هنر قالی بافی به وجود آمده است. ارزش این هنر وقتی بیشتر معلوم می‌شود که فرش گرانبهایی در معرض پوسیدگی، بید زدگی، رطوبت و آتش سوزی و یا کثرت استعمال و حوادث دیگر آسیب دیده باشد که دراین هنگام انگشتان معجزه‌گر رفوگر به کمک ما می‌آید. در بازار فرش فروش‌ها در بازار زنجان رفوگری هنوز رونق خود را حفظ کرده است. سال‌های نه چندان در زنجان دور تعداد رفوگران زیاد بود و بازارشان رونق داشت، چون هم صادرات بود هم بازار فرش‌های رنگ و لعاب دار ماشینی اینقدر داغ نبود؛ اما امروز نمی‌توان شمار زیادی از آن‌ها را در سطح بازار دید.
رفوی فرش و مرمت آن باعث می‌شود فرشی که در حال نابودی و از بین رفتن است احیاشده و نه‌تنها ارزش مادی آن بازگردانده می‌شود بلکه ارزش معنوی و تاریخی و هنری آن نیز حفظ و نگهداری شود. فرش هنر دست است و حفظ انواع و طرح‌های قدیمی آن بخشی از فرآیند حفظ تاریخ هنر ایران محسوب می‌شود و همچنین ترمیم فرش باعث طولانی‌تر شدن عمر آن و بازیافتن زیبایی و جلای قبلی فرش است که منجر به کاربردی شدن و استفاده مجدد از آن در محیط نیز می‌شود.
از ۳۲۰۰ سال پیش در زنجان دارهای قالی به پا بود و صنعتگران قالی‌باف در شهرستان‌های زنجان، طارم، گرماب و روستاهای تابعه آن بیشترین تولید قالی را دارند. نقوش سنتی و قدیمی قالی زنجان در تعداد زیادی از روستاهای استان از جمله منطقه قلتوق، بیدگینه و ابهر از رواج خوبی برخوردار است. با این توضیح که یکی از قدیمی‌ترین و مرغوب‌ترین فرش‌های کشور درگذشته نه‌چندان دور، فرش قلتوق زنجان بوده است که خوشبختانه در حال حاضر نیز سابقه خود را حفظ کرده است. فرش‌های قدیمی در زنجان به‌راحتی رفو می‌شوند، سال‌هاست که فرش‌بافی و رفوگری در بازار زنجان مکمل یکدیگر هستند و هر فرش‌باف باید رفوگری نیز بلد باشد تا در صورت نیاز از پس خودش بربیاید و یک رفوگر نیز لزوماً باید هنر رنگ‌شناسی و فرش‌بافی را بلد باشد تا بعد از رفو در نقش و تاروپود جدید فرش اشکالی پیش نیاید. در کل هنر رفو را می‌توان بستری برای رج‌هایی از رنج بافته‌های فرش نامید. رفوگری فرش امری رایج است تا فرش قیمتی و دارای ارزش معنوی حفظ‌شده و از بین نرود. هر چه فرش عمر بیشتری کند ارزش بیشتری پیدا می‌کند که تنها باید به دست افراد باتجربه انجام شود.
چه خوب که کسانی هنوز در بازار زنجان هستند برای پیوند دادن و وصله زدن بر زخم‌های گل‌بوته‌هایی که داغ بر دلشان گذاشته‌اند یا زیر پا مانده‌اند و فرسوده شده‌اند؛ کسانی در سراهای طولانی بازار این شهر هستند که عمر دوباره به آن‌ها بدهند.
اشعاری که رفوگران بازار زنجان در هنگام رفو فرش در سراهای بازار زنجان می‌خوانند:
«دنیا اولوب سنه غم خانه، رفوگر/ وردین بونوعه، عمروی پایانه رفوگر»
کارگرم رفوگرم بهترم/واردی علاقم ایشیمه ایشلرم
کذب و تقلب منه یول تاپ بییپ/کینه و نیرنگ و ریا بیلمرم
قولابینان رفو ایلرم فرشلری/ زحمتیمین قیمتی یوخ مضطرم
منبع: میراث آریا
