به گزارش گردشگرآنلاین از استان کرمان، سابقه تمدن در شهرستان رفسنجان بر اساس شواهد باستان شناسی از جمله تپه مغوئیه، راویز و خنامان به دوران تاریخی می رسد. در سده های پیش از اسلام و قرون صدر اسلام این منطقه به نام ولایت رودان (روذان) می شناختند و بعدها نام رفسنجان بر این منطقه اطلاق شد. در مورد وجه تسمیه این نام در کتاب وجه تسمیه شهرهای ایران اینگونه ذکره شده است که: «اصل کلمه رفسنجان به صورت رفسنگان و یا رفسنگ ذکر شده که معنی لغوی آن مس و سپس به صورت معرب رفسنجان آمده است.»
در شهرستان رفسنجان نزدیک به ۳۰۰ اثر تاریخی و طبیعی شناسایی و ۷۰ اثر در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.
شاخص ترین جاذبه های تاریخی، فرهنگی شهرستان عمارت حاج آقا علی(بزرگترین خانه خشتی جهان) به شمار می رود. این بنای با عظمت یکی از نمونه های منحصر به فرد خانه های ایرانی است که در دوره قاجاریه توسط «حاج آقا علی» تاجر مشهور رفسنجانی احداث شده است و در بخشهای مختلف آن ظرائفی از سبک معماری عصر قاجاریه به چشم می‌خورد.گچ‌بریهای زیبا و تماشایی، طا ق‌نماهای باشکوه، کلاه فرنگی و آجرنماهای حیاط همه و همه دیدنی است. تزئینات داخلی عمارت را طرحهایی از گل و گلدان تشکیل می دهند که در نوع خود کم نظیر است. مجموعه حاج آقا علی به جز این خانه در رفسنجان، شامل بازار، آب انبار، مسجد، حمام نیز می باشد.
بناهای تاریخی کرمان
مجموعه بازار رفسنجان
بازار تاریخی رفسنجان در مرکز این شهر واقع شده و قدمت آن به دوره آل مظفر می رسد و بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارد و این بازار با ساختاری شبیه بازارهای سنتی ایران با انشعابات دارای حدود یک کیلومتر طول می باشد. موزه مردم شناسی که بنای آن یک حمام تاریخی است در مجموعه بازار تاریخی رفسنجان واقع شده است همچنین تیمچه معین، آب انبار مرادی در محدوده این بازار تاریخی واقع شده اند.
کاروانسرای شاه عباسی
کاروانسرای شاه عباسی(قطب آباد) واقع در مرکز شهر رفسنجان، با زیربنای ۳۰۰۰ مترمربع ساخته شده است. بنای کاروانسرا را به اواخر دوره ی صفویه نسبت می‌دهند. این کاروانسرا هم اکنون محل استقرار اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان رفسنجان و نیز محل برنامه های فرهنگی هنری و آموزش و نمایش صنایع دستی است.
عمارت باقری (غیر قابل بازدید)
عمارت و باغ تاریخی باقری، نمونه یکی از زیباترین کاخ باغهای ایرانی است. سردرهای بیرونی عمارت که در میان باغ قرار گرفته، منقوش به آجرکاری زیبا، یادگاری از اواخر دوره قاجاریه می باشد. این عمارت در زمینی به مساحت ۲۰۰۰۰ مترمربع و با زیربنای حدود ۲۶۰۰ مترمربع در دو طبقه زیرزمین و همکف و به صورت ویلایی سه ایوانی احداث شده است. این بنا در خیابان امام واقع شده است.
زیارتگاه‌های شهرستان رفسنجان
امامزاده سید جلال الدین نوق، امامزاده ابراهیم بهرمان، امامزاده رضا(سید غریب) در حومه غربی شهر رفسنجان، مقبره شاه چهل تن در خنامان، امامزاده بی بی حیات خنامان ، امامزاده عباس (شازده عباس) و امامزاده عبدالله در منطقه سرچشمه از دیگر جاذبه های تاریخی و مذهبی شهرستان رفسنجان می باشد که همه ساله میزبان هزاران نفر از عاشقان اهل بیت(ع) هستند.
خانه پدری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در بهرمان
شهر بهرمان زادگاه یار دیرین امام و رهبری، مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در ۶۵ کیلومتر شمال شرقی شهر رفسنجان و در مرکزی منطقه مشهور به «نوق » واقع شده است خانه پدری ایشان یک بنای تاریخی است که قدمت آن به دوران پهلوی اول بازمی‌گردد و ۱۲۰۰ متر مساحت و ۳۵۰ مترمربع زیربنا دارد. منزل پدری مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در شهر بهرمان هم از جهت معماری و هم از جهت معنوی دارای اهمیت بسیاری است. این منزل تاریخی شامل یک سالن بزرگ که محل دسترسی به سایر اتاق‌ها است، یک بادگیر بزرگ و یک مطبخ به سبک قدیم است و بسیاری از جلسات قبل از انقلاب در این منزل برگزار می‌شده است.
طبیعت رفسنجان
میراث طبیعی:
در معرفی سیمای طبیعی شهرستان رفسنجان کوههای اصلی رفسنجان، ادامه رشته کو ههای زاگرس و فلات مرکزی ایران در جهت شمال غربی- جنوب شرقی است. معرو فترین کوههای منطقه عبارتند از: ارتفاعات سرچشمه و راویز و ارتفاعات داوران.
گونه های گیاهی موجود در منطقه شهرستان شامل کاروانکش، قیچ، گون، کسور، بنه، انجیر، بادام وحشی، تاغ و شور می باشد. گونه های جانوری موجود در مناطق کوهستانی عبارتند از: کل و بز، قوچ و میش و در مناطق تپه ماهوری، آهو و جبیر و پلنگ، گرگ، کفتار، تشی و گربه وحشی می باشد. علاوه بر این، پرندگانی چون کبک و تیهو، عقاب، کبوتر، باقرقره و هوبره در منطقه یافت می شود. تنوع اقلیم در پهنه شهرستان رفسنجان سبب ایجاد جاذبه های متنوع طبیعتگردی و میراث طبیعی گردیده است که بعضا در سطح کشور کم نظیر هستند.
دره راگه
دره راگه یکی از پدیده های طبیعی زیبا و بی همتای شهرستان رفسنجان است و در مسیر گردشگری دو جاذبه مشهور اکوتوریستی استان یعنی کلوتهای شهداد و روستای دست‌کند میمند قرار گرفته و مشوق خوبی برای انتخاب استان کرمان به قصد طبیعت گردی است. این دره حاصل فرسایش آب رود خانه دائمی گیودری بوده و سن آن حدود ۲۰ هزار سال تخمین زده شده می شود. طول دره ۲۰ کیلومتر بوده و با میانگین ژرفای ۷۰ متر و عرض متغیر ۲ تا ۱۸۰ متر، از شکوه و عظمت خاصی برخوردار است . به طوری که چشم هر بیننده ای را خیره و مبهوت قدرت خداوند در به وجود آوردن این پدیده کم نظیر و اثر طبیعت ساز می کند. دره راگه که در جنوب غربی شهر رفسنجان قرار گرفته و تا شهر رفسنجان حدود ۱۵ کیلومتر و تا فرودگاه رفسنجان ۱۰ کیلومتر فاصله دارد.
درخت کهنسال پسته اودرج
روستای تاریخی اودرج در دشتی حاصلخیز در مسیر جاده رفسنجان به زرند واقع شده و اطراف آن را نیز کوه هایی با تنوع در فرم رنگهای زیبا محصورکرده اند این روستا علاوه بر بافت با ارزش روستایی دارای تعدادی ابنیه تاریخی نیز می باشد و علاوه بر آن یکی از کهنسال ترین درختان پسته دنیا اگرچه هنوز تعیین قدمت دقیق نشده است اما برخی نظرات قدمت حدود۱۵۰۰ سال را ذکر کرده اند در این روستا به حیات خود ادامه می دهد این درخت با ۱۱ متر ارتفاع و ۱۵۵ متر مربع سایه انداز در حاشیه قبرستان تاریخی اودرج قرار دارد.
تپه‌های ماسه بادی فردوسیه
در حومه شهر صفائیه در ۴۰ کیلومتری رفسنجان دست هنرمند طبیعت از ماسه های روان مناظر زیبا و چشم نوازی خلق کرده است که علاوه بر زیبایی بصری، قدم زدن و بالا رفتن از تپه های چند ده متری ماسه ای لذت و تجربه خوشایند بی نظیری را برای بازدید کنندگان از این جاذبه طبیعی شهرستان رفسنجان رقم خواهد زد.
منطقه حفاظت شده و قُِرق اختصاصی منصورآباد
منطقه منصورآباد با ۱۲۶۰۰۰هکتار وسعت از سال ۱۳۸۷ تحت حفاظت گروه دوستداران طبیعت رفسنجان قرار دارد با تلاش های شبانه روزی اعضای این گروه جمعیت حیات وحش منطقه به طور چشمگیری افزایش یافته و در اواخر سال ۱۳۹۵ به عنوان اولین قُرُق اختصاصی کشور از سازمان محیط زیست مجوز اخذ نموده است.
درخت کهنسال بید قدمگاه
این درخت کهنسال یکی از نمونه های نادر، با قدمتی در حدود تقریبی ۲۰۰۰ سال است که به تنهایی یک جنگل در حدود ۲۰ متر در ۱۳۰ متر فضا را در زیر چتر خود قرار داده است. این درخت عظیم در ۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان رفسنجان در منطقه کوهپایه ای مس سرچشمه رفسنجان قرار گرفته است.
آیین‌ها و فرهنگ عامه مردم و میراث ناملموس
شهرستان رفسنجان یکی نقاط تاریخی استان کرمان است که به دلیل سبقه فرهنگی تاریخی دارای بافت اجتماعی است که از منظر مردم شناسی غنی است آیین ها و سنن متنوعی به مناسبت های مختلف در بیان مردم شهرستان رفسنجان مرسوم بوده است که علیرغم مدرن شدن زندگی های امروزی بسیاری از سنن و مناسک اجتماعی هنوز در بین مردم این خطه رایج است و گواه این ادعا ثبت پنج میراث ناملموس شهرستان در فهرست آثار ملی کشور می باشد. این مواریث ناملموس شامل: آیین جوش زنی، آیین و سنن پسته، آیین باران خواهی الله بده بارون، آیین علم بندان، آیین قنبر خوانی.
بازار مسگرها رفسنجان
هنرهای سنتی و صنایع‌دستی شهرستان رفسنجان
شهرستان رفسنجان مانند اکثر شهرستان های استان کرمان از پیشینه و قابلیت های فراوانی در زمینه هنر های سنتی و صنایع دستی برخوردار است در حال حدود ۵۰۰ هنرمند صنایع دستی در این شهرستان فعالیت می کنند که عمدتا در رشته های قالی بافی، گلیم بافی، پته دوزی، سرمه دوزی، مسگری، قلم زنی روی مس، چلونگری، منبت و مشبک چوب، نگارگری و …. فعالیت می کنند.
موزه‌ها و مراکز فرهنگی:
شهرستان رفسنجان دارای دو موزه فعال شامل موزه ریاست جمهوری و مردم شناسی است.
موزه ریاست جمهوری
در شمال غربی شهر رفسنجان، بین میدان بسیج و میدان آیت الله هاشمی، مجموعه ی منحصر به فردی با مساحت ۳۵ هزار مترمربع در سه طبقه با کاربریهای مختلفی چون اسناد، پژوهشکده، اداری، مسجد، کتابخانه، رستوران،آمفی تئاتر و موزه ی گرانبهایی که تماشاگه تاریخ گذشته و معاصر ایران محسوب می شود، قرار گرفته است. ساختمان این موزه که از آثار فاخر معماری معاصر است از ترکیب یک کره عظیم بتنی توخالی (به قطر ۳۰ متر) در داخل یک مکعب (که نمای خارج ساختمان است) تشکیل شده است. این کره در داخل کار نورگیر اصلی را انجام می‌دهد و در بخش فوقانی جلوه‌ای از گنبد را تداعی می‌کند.
این موزه دارای هشت گالری است که بنام غرفه دوران کهن – دوران معاصر- دوران ریاست مجلس و ریاست جمهوری – دوران سازندگی – غرفه شهداء – رفسنجان شناسی – مجلس خبرگان و مجمع تشخیص مصلحت نام گذاری شده اند.
موزه مردم‌شناسی رفسنجان
این موزه یکی از بناهای تاریخی رفسنجان حمام تاریخی بنا حمام آقا است که پس از مرمت تبدیل به موزه مردم شناسی شده است که در آن تلاش شده است با چیدمانی شامل انواع مجسمه، عتیقه جات، دستگاه‌های بافندگی و ریسندگی، سنگ آسیاب‌های آبی و … گوشه ای از زندگی نیاکان این خطه را به نمایش گذاشته است.
منبع: ایسنا
