به گزارش گردشگرآنلاین از مازندران، آخرین کاوش‌های باستانی و تاریخی در قلعه باستانی مارکوه به دهه ۸۰ باز می‌گردد، زمانیکه که یک تیم باستانشناسی فضاهایی از این دژ تاریخی را شناسایی و مشخص می کنند، اما بعد از آن به دلیل نبود اعتبار و در ادامه در مواجه با آسیب‌های انسانی و طبیعی این قلعه برای مدت‌ها نه تنها رنگِ رسیدگی و حفاظت را به خود ندید بلکه در سایه نبود حریم مصوب با ساخت و سازهای در ارتفاع که هویت یکپارچگی قلعه را تحت تاثیر قرار داد تا مرز زوال و تهدید نما و منظر پیش رفت.
قلعه مارکوه که در ۶ کیلومتری شرق شهر رامسر و سه کیلومتری ساحل دریا شهر کتالم واقع شده در سال ۷۹ با شماره ۳۴۸۴ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.
باستان شناسان بر اساس کاوش هایی که سال ۸۲ روی این قلعه انجام دادند کاربرد آن را یک دژ راهبردی در منطقه ارزیابی کردند، آنان معتقدند که قدمت آن به دوره اسلامی و قرن سوم هجری قمری باز می گردد.
از سوی دیگر بخشی دیگری از اهمیت قلعه مارکوه برای مردم منطقه علاوه بر پیشینه تاریخی و قدمتی که دارد، چشم اندازی است که در ارتفاع ۵۰۰ متری از سطح دریا و به صورت ۳۶۰ برای هر بیننده ای فراهم می کند آنها را به تماشای پهنه وسیعی از دریا ، کوه و جلگه و جشنواره ای از رنگ ها در طبیعت دعوت می کند.
اما در عین حال که این ویژگی های طبیعی و تاریخی توأمان باید در کنار هم ظرفیت بی‌بدیل برای جذب گردشگر داخلی و خارجی که به دنبال کنجکاوی در تاریخ هستند باشد به محلی برای حضور پرتعداد گاه و بی گاهِ مسافران و بومیان که تنها به دنبال تماشای طبیعت و با بی احتیاطی روی برج و باروهای قلعه پیِ عکس و خوش گذارنی هستند تبدیل شده است.
طی این مدت همین رفت و آمدهای کنترل نشده و بدون راهنمای قلعه سبب شده که فضاهایی که در سال ۸۲ شناسایی شدند تخریب شود، وضعیتی که بارها انتقاد دوستداران میراث فرهنگی و کارشناسان این بخش را برانگیخته و توجه مسوولان ملی و استانی برای تعیین و تکلیف وضعیت قلعه شدند.
پیگیری مصوبات سفر دولت/ قلعه باستانی مارکوه رامسر با اختصاص ۳۰ میلیارد ریال را جان می‌گیرد
تامین اعتبار برای قلعه مارکوه، مصوبه برای یک مطالبه تاریخی
با این وصف طی یک دو سال اخیر و با روی کار آمدن دولت مردمی مردم این منطقه در حوزه میراث شاهد ۲ اتفاق خوشایند برای این قلعه تاریخی بودند.
اول اینکه قلعه مارکوه به دلیل نداشتن حریم مصوب طی سالهای اخیر مورد تعرض بلند مرتبه‌سازی قرار گرفته بود که با پیگیری ها سرانجام پس از ۲۱ سال وقفه در حریم امن ضوابط میراث فرهنگی قرار گرفت.
در ادامه نیز پس سفر رییس جمهور به مازندران و حضور عزت‌الله ضرغامی در شهرستان رامسر اعتباری برای این قلعه هم در نظر گرفته شد یعنی ۲ اتفاق برای این میراث ارزشمند که یکی پس از دیگری برای اولین بار رخ داد و سرانجام پس از سالها نابسامانی بی توجهی دل مردم رامسر به ویژه کتالمی ها که رسیدگی به وضعیت رها شده قلعه همیشه در صدر انتقادها و مطالبه‌هایشان قرار داشت تا اندازه زیادی راضی و خوشحال شد.
به بیان دیگر وضعیت نابسامان قلعه مارکوه همیشه بحث افکار عمومی رامسر بوده و اهمیت این موضوع برای را می توان در وعده‌های نمایندگان مردم در پارلمان شهری هم جست و جو کرد.
برای نخستین بار است که به این قلعه توجه شد
در همین ارتباط یک شهروند کتالمی گفت: این اولین بار است که دولت به این قلعه تاریخی توجه نشان داده و جای خوشحالی است.
میثم مرادی خاطرنشان کرد: باعث تعجب و در عین حال تاسف بوده که چطور وقتی تاریخ و طبیعت در یک چشم انداز عالی فرصتی برای رونق گردشگری و اشتغالزایی هستند تا این اندازه بی‌توجهی شده و امیدواریم با توجه دولت و تخصیص این اعتبار رویه عوض شود تا شاهد شکوفایی این منطقه باشیم.
پیگیری مصوبات سفر دولت/ قلعه باستانی مارکوه رامسر با اختصاص ۳۰ میلیارد ریال را جان می‌گیرد
قلعه مارکوه آنقدر در نقطه مرتفعی از شهر قرار دارد که از هر کجای شهر کتالم که به سمتش نگاه کنید می توانید فراوانی حضور افرادی که بر برج و بارو ها ایستاده اند، ببینی و همین رفت و آمد زیاد و پر تعداد به فضای قلعه محل انتقاد کارشناسان میراث فرهنگی است، آنان معتقد هستند که با تزریق اعتبار و تا از سرگیری کاوش‌های باستانی باید دسترسی عموم به درون قلعه قطع شود.
در همین پیوند، بابک ناصری کارشناس تاریخ گفت : کارشناس‌هایی که اعضای تیم کاوش این قلعه تاریخی بود این میزان رفت و آمد پرتعداد مردم بدونِ در نظر گرفتن حساسیت‌های این بافت تاریخی را عامل تخریب و خسارت به این منطقه اعلام می کند.
وی معتقد است میراث فرهنگی باید رفت و آمد به قلعه را تا انجام اقدامات حفاظتی و تبدیل آن به یک سایت تاریخ متوقف کند.
ناصری از برگزاری همایش‌های ورزشی، فرهنگی از سوی نهاد و شهرداری و شورای شهر در فضای داخلی قلعه انتقاد کرد و افزود: از سوی دیگر یکی از ضعف‌ها پیرامون این قلعه تاریخی معرفی نکردن این بنای کهن در معابر شهری، به صورت نقاش و یا نمادهای در رامسر و کتالم ساداتشهر است.
اعتباری که مقدمه کاوش و باستان شناسی قلعه است
اما در این بین اگرچه تصویب این میزان اعتبار از سفر رییس جمهور اتفاق خوبی برای آغاز قدم‌های مثبت پیرامونِ مرمت و حفاظت از این قلعه است و نکات مهم در ارتباط با قلعه ابتدا برنامه ریزی برای استفاده بهینه از این اعتبار است و مهم تر از آن آگاهی و شناخت مردم نسبت به این اثر تاریخی، اینکه باید کاوش های باستانی از سر گرفته شود اما قرار نیست فضایی ساخته و یا اضافه شود بلکه وضع موجود حفظ می شود.
رییس میراث فرهنگی شهرستان رامسر در توضیح این موضوع ضمن تایید تصویب این میزان اعتبار مصوب از سفر رییس جمهور به مازندران گفت: این میزان اعتبار برای هزینه در یک اثر تاریخی نیاز به برنامه ریزی دارد، یک بخشی از قلعه مارکوه طرح مرمت دارد، که آن بخش شامل پوشش‌های حفاظتی است که مانند پوششی در این فضا نصب می شود تا باد و باران آسیب نزند.
به گزارش گردشگر آنلاین، نادر سحرخیز از با اشاره به شناخت ناکافی مردم از این قلعه و فضاهای تاریخی بیان کرد: برای نمونه در بحث حریم و یا ایجاد امکانات در این قلعه مسائلی مطرح شد اما نیاز است که بدانیم از نظر کارشناسی این قلعه باید با همین وظعیت موجود حفظ شود و جاذبه گردشگری باشد، ضمن اینکه جای یک نفر به عنوان راهنمای موزه ضروری است تا با توصیف فضا جاذبه ایجاد کند.
به گفته وی بخش زیادی از اعتبارها برای حفظ اثر است، بنابراین در این فضا نه قرار است قلعه ای ساخته شود بلکه باید عملیات باستانشناسی، حفاری و خاک‌های اضافه برداشت شود؛ درختان اضافه قطع شود، به طور مثال در سالهای گذشته یک پرخت توت داخل قلعه کاشتند که خودش یک آسیب است، برای جلوگیری از چنین آسیبی باید شناخت نسبت به این اثر تاریخی در مردم ایجاد شود.
سحرخیز اضافه کرد مرمت قوانین خاص خودش را دارد، هیچ کجا گفته نشده که با مرمت یک اثر تاریخی زنده می شود؛ این بناها به عنوان یک پروژه ملی همیشه برای حفظ و مرمت به اعتبار نیاز دارند، تا ما آن را با حفظ وضع موجود به عنوان یک جاذبه به گردشگر معرفی کنیم.
به گفته او این بناها ارزش فرهنگی و میراثی بالایی دارند و در تمامی بخش ها مردم باید به دنبال درک سبقه کهن و تاریخی فضاهای اینچنینی باشند.
سحرخیز تاکید کرد: این اعتبار به کاوش و باستان شناسی قلعه کمک می کند تا مانند یک سایت تاریخی نقشه و جزییات آن مشخص شود؛ درواقع برای قلعه مارکوه کاوش از مرمت مهم تر است چراکه سبب می شود این اثر شناسنامه دار شود، به این خاطر که با کاوش و خاکبرداری فضاها، کف بنا و مصالح و فضاهای جدید شناسایی می شوند که بسیار شگفت انگیز است.
سحرخیز در توضیح انتقاد ها پیرامون آسیب‌های انسانی و جلوگیری از حضور افراد در فضای داخلی قلعه گفت: هدف بیشتر افرادی که به این منطقه می روند طبیعت گردی است و میراث فرهنگی هم معتقد است باید این مسیر محدود شود و باید هم تا زمان کاوش و بعد از در این مسیر حرکت کنیم و مسیر ورود از سوی شهرداری و یا میراث فرهنگی مسیر دسترسی به فضای داخلی قلعه مسدود شود.
قلعه باستانی مارکوه رامسر با اختصاص ۳۰ میلیارد ریال جان می‌گیرد
منبع: ایرنا
