آب انبار یکی از عناصر شاخص در سکونت گاه های کویری از جمله شهر یزد می باشد که از نگاه معماری شایان توجه است. قدمت این آب انبار به اوایل دوره صفویه (حدود ۴۰۰سال قبل) برمیگردد و اولین آب انبار در شهر یزد می باشد که از پایین باز شده و امکان بازدید از مخزن آن وجود دارد.
بدنه، کف، سقف و گنبد این آب انبار به هیچ وجه مرمت نشده و تماما اصالت خود را حفظ کرده است، روکش داخلی این مخزن از جنس ساروج ( خاکستر، آهک و سفیده تخم مرغ که در بعضی مناطق با پشم گوسفند هم مخلوط میشده) می باشد. ساروج یک عایق محکم است که هم از نفوذ آب به دیواره جلوگیری می کند و هم آب را برای مدت طولانی سالم و مطبوع نگه میدارد.
بر روی سقف آب انبار چهار بادگیر وجود داشته که متاسفانه دوتا از آنها تخریب شده اند. بر روی دیواره برآمدگی های چوبی با فاصله تقریبی هفتاد سانتی متر میبینید که پس از تخلیه آب انبار میراب برای تمیزکاری پای خود را روی آنها میگذاشته و وارد مخزن میشده و با استفاده از دلو گل و لای را با چرخ چاه به بالا میفرستاده و سپس مخرن دوباره آبگیری می شده است.
این آب انبار دو مسیر آب داشته است، یک مسیر مخصوص مسلمانان که تا زمان حال حفظ شده و نشانه آن سه کتیبه با خط کوفی که بر روی آنها اسامی الله، محمد و علی نوشته شده و سقف با آجرچینی اسلیمی می باشد، مسیر دیگر مخصوص اقلیت های مذهبی بوده که امروزه مسیر آن بسته شده است.
شاید بسیاری از ما در نقاط مختلف استان یزد و برخی دیگر از نقاط کشور آب انبارهایی را از سطح زمین مشاهده کرده باشیم اما اینکه بتوانیم از کف به مخزن یک آب انبار دسترسی داشته باشیم در بسیاری از موارد ممکن نبوده است.
در حال حاضر این امکان در آب انبار دروازه مهریز فراهم شده و افراد می‌توانند با ورود به این آب انبار، اوج عظمت این سازه آبی که با امکانات بسیار محدود بالغ بر ۴۰۰ سال قبل احداث شده را مشاهده نمایند.
ورودی مخزن آب انبار دروازه مهریز
سقف و دیواره یا گنبد
سقف و دیواره یا گنبد مخزن آب انبار دروازه مهریز
سقف یا گنبد مخزن آب انبار دروازه مهریز
پیشنهاد سردبیر:
دروازه مهریز؛ اعجاب انگیزترین سازه زیرزمینی جهان + فیلم
تنوره های آب انبار دروازه مهریز(بادگیر و نورگیر)
